EKOtemat - Bioindykatowy wody.

 Jeszcze na początku XX wieku woda podzielona była na trzy strefy zanieczyszczenia, a system ten opierał się na przekonaniu, że czysta woda to taka, która nadaje się do picia, mycia, produkcji i rekreacji.
Najlepszą jakością odznaczała się woda pozbawiona wszelkich związków chemicznych, cząstek stałych i żywych organizmów, czyli bardzo dokładnie przefiltrowana. W dzisiejszych czasach to się zmieniło i ludzie doszli do wniosku, że powinna być oceniana nie tylko czystość wody, ale jakość całego ekosystemu, którego jest ona częścią.


 JAK I ZA POMOCĄ JAKICH ORGANIZMÓW
 SPRAWDZA SIĘ CZYSTOŚĆ WÓD?
 Oceną stanu czystości wybranych elementów środowiska przyrodniczego zajmuje się biomonitoring.
Opiera się na długoterminowych obserwacjach, np. zanieczyszczenia wody, na podstawie obecności i liczebności gatunków wskaźnikowych (bioindykatorów) na danym terenie.W Polsce biomonitoring stosuje się w wodociągach, np. nad czystością wody „czuwają” ryby i małże żyjące w akwariach, gdzie ujmowana i uzdatniana jest woda. Kolejnym przykładem na ocenę stanu czystości cieczy, bez której nie byłoby możliwe życie są małże, które w obecności zanieczyszczeń natychmiast reagują zamknięciem muszli.

 Odejdźmy od oczyszczalni i przenieśmy się na łono natury, która również przez swoich mieszkańców daje nam znaki dotyczące zanieczyszczenia. Wędkarzom dobrze znane są raki szlachetne rzeczne, które pojawiają się w wodach rzadko, a jest to spowodowane jej nieczystością. Raki te nie są w dużym stopniu odporne na zanieczyszczenia i niedobory tlenu w wodzie. Innymi znanymi bioindykatorami czystości wody oprócz wcześniej wymienionych są: szczeżuja pospolita i skójka, a z ryb między innymi piekielnica i pstrągi.

CZY KAŻDY ORGANIZM MOŻE ZOSTAĆ BIOINDYKATOREM WODY? 
 Otóż nie. Aby dany gatunek można było uznać za wskaźnikowy, musi on spełniać kilka kryteriów: 

• być szeroko rozprzestrzenionym,
• być łatwo dostępny i rozpoznawalny,
• być gatunkiem o małej zmienności genetycznej,
• powinien cechować się długim cyklem życiowym,
• mieć wąski zakres tolerancji na interesujący nas czynnik (organizm stenotypowy),
• jego obecność w środowisku świadczyć powinna o działaniu lub występowaniu danego czynnika. 

 PODZIAŁ BIOINDYKATORÓW.
 Na początku tego podpunktu chciałabym zwrócić Wam uwagę na to, że nie tylko zwierzęta mogą pełnić funkcję organizmów wskaźnikowych. Oprócz nich w Polsce występuje dużo gatunków wykazujących cechy wskaźnikowe dla oceny jakości czystości wód, począwszy od bakterii (np. sinice) przez glony (np. złotowiciowce, eugleniny), rośliny (np. pałka szerokolistna, pałka wąskolistna) i skończywszy na zwierzętach. Nie każdy z wymienionych organizmów można zobaczyć gołym okiem, ale nie oznacza to, że będziemy mogli bez przeszkód ocenić stan wody.

 Przejdźmy teraz do podziału bioindykatorów:

WODY ZANIECZYSZCZONE

- sinice

- kulkówka rogowa

- muchówki

- wodopójki

- meszki (nie mylić z owadami!)

- ochotki

- rureczniki

 

WODY ŚREDNIO ZANIECZYSZCZONE 

- nartnik

- topielnica

- ważki równoskrzydłe

 - płoszyca 

 

 

WODY CZYSTE

- pałka szerokolistna 

- małże

- pstrąg potokowy

- jętki

- chruściki

- mech zdrojek